Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 01.12.2015 tarihli 2014/20903 Esas ve 2015/34116 Karar sayılı kararında özetle; taraflar arasında, iş ilişkisinin işçinin istifası ile sona erip ermediği konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. Genel olarak iş sözleşmesini fesih hakkı, karşı tarafa yöneltilmesi gereken tek taraflı bir irade beyanı ile iş sözleşmesini derhal veya belirli bir sürenin geçmesiyle ortadan kaldırabilme yetkisi veren, bozucu yenilik doğuran bir haktır. İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini derhal feshi 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinde düzenlenmiştir. İşçinin önelli fesih bildiriminin normatif düzenlemesi ise aynı yasanın 17 nci maddesinde ele alınmıştır. Bunun dışında Yasada işçinin istifası özel olarak düzenlenmiş değildir. Somut uyuşmazlıkta dosyaya sunulan istifa içerikli ibraname, davacının abisi olan tanığın ve diğer davacı tanığının beyanları ile davalı tanıklarının beyanlarında, davacının yurtdışına gideceği için işyerinden ayrıldığını söylemeleri karşısında, davacının işyerinden haklı bir neden olmadan istifa ederek ayrıldığı açıkça ortadadır. İşverenin kıdem tazminatı ödeyeceğini taahhüt ettiğine dair bir delil de yoktur. Saptanan bu durum karşısında, kıdem tazminatı talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı, ihbar tazminatıyla fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti, asgari geçim indirimi alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davalı K… İnşaat Nakliyat Harfiyat Gıda Tic.Ltd.Şti. tarafından duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 01/12/2015 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılardan K… İnşaat Nakliyat Harfiyat Gıda Tic.Ltd.Şti adına Avukat Yunus Aydoğan ve davalı İstanbul Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü adına Avukat Rüşdü Aydemirle karşı taraf adına Avukat Emel Pençik Kaya geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalı asıl işveren İSKİ’nin su ve kanalizasyon işlerinde kesintisiz ve sürekli olarak, asıl işverenin emir ve direktiflerine göre çalıştığını, iş sözleşmesinin işverence haksız feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatıyla hafta tatili, fazla çalışma, genel tatil, yıllık izin ve ödenmeyen asgari geçim indirimi ALACAKLARINI İSTEMİŞTİR.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, İSKİ vekili cevap dilekçesinde; davalı kurumla davacının işvereni olan şirketler arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi olmadığını, ihale konusu olan işlerin yüklenici firmalar tarafından yapıldığını, davalı kurum tarafından denetlendiğini, bu nedenle davacının taleplerinden davalı kurumun sorumlu olmadığını, dava konusu taleplerin zamanaşımına uğradığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı K… İnşaat Nakliyat Harfıyat Gıda Tic. Ltd. şirketi vekili, davacının müvekkili şirket işyerinde ilk defa 26.04.2007 tarihinde çalışmaya başladığını, istifa ederek işten ayrılmak suretiyle davalı şirketi ibra ettiğini, ayrıca yurtdışında da çalıştığını savunarak, davanın REDDİNİ İSTEMİŞTİR.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne KARAR VERİLMİŞTİR.
D) Temyiz:
Kararı davacı, ihbar tazminatı verilmesi gerektiğinden, davalılar ise husumet ve kabul edilen alacakların reddi gerektiği, ayrıca davacının istifa ettiği gerekçesiyle TEMYİZ ETMİŞTİR.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının tüm, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine,
2- Taraflar arasında, iş ilişkisinin işçinin istifasıyla sona erip ermediği konusunda UYUŞMAZLIK BULUNMAKTADIR.
Genel olarak iş sözleşmesini fesih hakkı, karşı tarafa yöneltilmesi gereken tek taraflı bir irade beyanı ile iş sözleşmesini derhal veya belirli bir sürenin geçmesiyle ortadan kaldırabilme yetkisi veren, bozucu yenilik doğuran BİR HAKTIR. İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini derhal feshi 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü MADDESİNDE DÜZENLENMİŞTİR. İşçinin önelli fesih bildiriminin normatif düzenlemesi ise aynı yasanın 17 nci maddesinde ELE ALINMIŞTIR. Bunun dışında Yasada işçinin istifası özel olarak DÜZENLENMİŞ DEĞİLDİR.
İşçinin haklı bir nedene dayanmadan ve bildirim öneli tanımaksızın iş sözleşmesini feshi, istifa OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİDİR. İstifa iradesinin karşı tarafa ulaşmasıyla birlikte iş ilişkisi sona erer. İstifanın işverence kabulü zorunlu değilse de, işverence dilekçenin işleme konulmamış olması ve işçinin de işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde gerçek bir istifadan söz edilemez. Bununla birlikte istifaya rağmen tarafların belirli bir süre daha çalışma yönünde iradelerinin birleşmesi halinde, kararlaştırılan sürenin sonunda iş sözleşmesinin ikale yoluyla sona erdiği KABUL EDİLMELİDİR.
Şarta bağlı istifa ise kural olarak GEÇERLİ DEĞİLDİR. Uygulamada en çok karşılaşılan şekliyle, işçinin ihbar ve kıdem tazminatı haklarının ödenmesi şartıyla ayrılma talebi istifa olarak değil, ikale (bozma sözleşmesi) yapma yönünde bir icap OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİDİR.
İşçinin istifa dilekçesindeki iradesinin fesada uğratılması da sıkça karşılaşılan BİR DURUMDUR. İşverenin tazminatların derhal ödeneceği sözünü vermek ve benzeri baskılarla işçiden yazılı istifa dilekçesi vermesini talep etmesi ve işçinin buna uyması halinde, gerçek bir istifa iradesinden söz edilemez. Bu halde feshin işverence gerçekleştirildiği KABUL EDİLMELİDİR.
İşverenin baskı uygulaması sonucu düzenlenen istifa dilekçesine değer verilemez. Dairemizce bu gibi hallerde feshin işverence gerçekleştirildiği, bununla birlikte işveren feshinin haklı olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiği kabul edilmektedir (YARGITAY 9.HD. 3.7.2007 gün 2007/14407 E, 2007/21552 K.).
İşçinin haklı nedenle derhal fesih nedenleri mevcut olduğu ve buna uygun biçimde bir fesih yoluna gideceği sırada, iradesi fesada uğratılarak işverence istifa dilekçesi alınması durumunda da istifaya geçerlilik tanınması doğru olmaz. Bu durumda işçinin haklı olarak sözleşmeyi feshettiği SONUCUNA VARILMALIDIR.
İstifa halinde dahi işçiye kıdem tazminatı ödeneceğini öngören sözleşme hükümleriyle işyeri uygulamaları, 4857 sayılı Yasaya göre geçerli olup, bu halde kıdem tazminatı 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesine göre hesaplanmalı ve anılan maddedeki kıdem tazminatı TAVANI GÖZETİLMELİDİR. Belirtmek gerekir ki, sözü edilen Yasada düzenlenen kıdem tazminatı tavanı mutlak EMREDİCİ NİTELİKTEDİR.
Somut uyuşmazlıkta dosyaya sunulan istifa içerikli ibraname, davacının abisi olan tanığın ve diğer davacı tanığının beyanlarıyla davalı tanıklarının beyanlarında, davacının yurtdışına gideceği için işyerinden ayrıldığını söylemeleri karşısında, davacının işyerinden haklı bir neden olmadan istifa ederek ayrıldığı AÇIKÇA ORTADADIR. İşverenin kıdem tazminatı ödeyeceğini taahhüt ettiğine dair bir delil DE YOKTUR. Saptanan bu durum karşısında, kıdem tazminatı talebinin reddi gerekirken kabulüne karar VERİLMESİ İSABETSİZDİR.
3-Somut olayda, davacının alacaklarına hükmedilen miktarların net mi, yoksa brüt mü olduğunun kararda gösterilmemesinin infazda tereddüde yol açacağının düşünülmemesi de isabetsizdir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, davalı K… İnşaat Nakliyat Harfiyat Gıda Tic.Ltd.Şti yararına takdir edilen 1.100.00 TL. duruşma avukatlık parasının davacıya yükletilmesine peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 01/12/2015 tarihinde OYBİRLİĞİYLE KARAR VERİLDİ.
Bir önceki yazımız olan EMSAL ÜCRET TESPİTİ başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
