28 Kasım 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak, yayım tarihinden 6 ay sonra yürürlüğe gireceği kabul edilen 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 28 Mayıs 2014 günü yürürlük kazanmış bulunmaktadır. Yürürlüğe giren kanunun, kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı nitelik taşıması ve ayrıca, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri alma, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirme ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenleme ihtiyacına cevap verici tarzda düzenlemeler içeren tarzda bir kanun olması amaçlanmıştır.
28.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması hakkında kanun, 4077 sayılı önceki kanuna göre kapsam bakımından tüketiciler lehine genişletilmiş bulunmaktadır. Yeni kanun ile tüketici kredileri ve kredi kartları ile ilgili sözleşmeler, kart üyelik aidatları, ön ödemeli konut satış sözleşmeleri, ayıplı malların iadesi, abonelik sözleşmeleri, reklamlar gibi pek çok alanda tüketici hakları ve kanuna aykırılığın müeyyideleri düzenlenmiştir. 6502 sayılı kanun ile getirilen kimi değişiklikler;
BANKALAR VE TÜKETİCİ KREDİLERİ BAKIMINDAN YENİ UYGULAMALAR
Ülkemizde bankalar, kredi kartı aidat ücreti, hesap işletim ücreti, dosya masrafı, hesap özeti ücreti, ipotek fek ücreti, nakit çekme ücreti, işlemsizlik ücreti gibi değişik isimler altında tüketiciden para tahsil etmektedirler. Bankacılık sektörünün faiz dışındaki ücret ve komisyonlara yönelerek başlangıçta sözleşmede öngörülmeyen ve soyut isimler altında birçok masrafı sonradan tüketiciden talep etmesi bu konuya ilişkin tüketici şikayetlerinin artmasına neden olmuştur.
Bankalar bakımından, üyelik aidatı olmayan kredi kartı imkanı da sunma zorunluluğu getirilmekte, masraf ve komisyon alınmasının önüne geçilmekte, bankaların her işlem için tüketiciden ücret talep edememesi ve alınacak ücretlerin ancak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile BDDK tarafından belirleneceği hususu kabul edilmekte, böylelikle uygulamadaki keyfilik ortadan kaldırılmış olmaktadır. Ayrıca kanunda, tüketicilerin isterse ücretsiz kart veya farklı avantajlar konusunda ücretli kart tercih edebilecekleri, bankalar bakımından ise aidat zorunluluğu olmayan kart alternatifinin zorunlu olacağı hususları düzenlenmiştir. Ayrıca tüketicilerin bilgilendirilmesi esas alınarak bankacılık sektöründe tüketicilerin sözleşme imzalamadan önce bilgilendirilmesi zorunlu olacak, tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak tüketiciye verilmesi mecburi olacaktır.
Tüketici kredileri bakımından tüketicinin başka sigorta şirketinden de sigorta yaptırabilmesi ve bankanın bunu kabulle yükümlü olacağı hususu düzenlenmiş, tüketici kredisi erken ödeme tazminatı %2 oranından %1’e indirilmiş, bankalar bakımından masraf ve komisyonu açık şekilde ortaya koyma yükümlülüğü getirilmiştir.
KONUT SATIŞLARINDA YENİ DÜZENLEMELER
28.05.2014 tarihinde yürürlük kazanan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile peşin ve ön ödemeli konut satışları bakımından köklü değişikliklere gidilmiştir. Buna göre; ön ödemeli konut satışları ve tüketici kredisi sözleşmelerinde tüketici 14 gün cayma hakkı kullanabileceği, inşaat ruhsatı almamış hiçbir firma maketten konut satışı yapamayacağı ve konut devir teslim tarihine kadar tüketiciye %2 tazminat ödemesi koşuluyla sözleşmeden cayma hakkı tanınacağı düzenlenmiştir.
İNTERNET ÜZERİNDEN YAPILAN ALIŞVERİŞLER
Pazar payını istikrarlı şekilde arttıran internet, telefon gibi yollarla mesafeli olarak kurulan sözleşmelere ilişkin olarak, satıcı bakımından, sözleşmenin kurulmasından önce tüketiciyi bilgilendirilme yükümlülüğü getirilmiştir. Ayrıca yeni kanunla, mesafeli sipariş edilen ürünlerin en geç 30 gün içerisinde tüketiciye teslim edilmesi zorunlu tutulmuştur.
Mesafeli satış sözleşmeleri bakımından eski kanunda 7 gün olarak düzenlenmiş cayma süresi, yeni kanunla 14 güne çıkartılarak tüketici lehine bir tedbir daha alınmıştır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48. Maddesinde mesafeli satışlara ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Bu kapsamda tüketici, 14 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai bir şart olmaksızın sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu sürede satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Ayrıca satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispatla yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gereği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreye bağlı olmayacaktır. Her halükarda bu süre, cayma süresinin bittiği tarihten itibaren 1 yıl sonra sona erer.
MAĞAZALAR VE İADE ŞARTLARI
Mağazadan alınan bir malın ayıplı çıkması durumunda tüketici söz konusu malı iade edebilir. 6502 sayılı kanunda, ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan mal olarak tanım bulmuştur. Ayıplı mallarda satıcının sorumluluğu önceki kanunda olduğu gibi, taşınır mallarda malın tesliminden itibaren 2 yıl, taşınmazlarda 5 yıl olarak belirlenmiştir. Ağır kusur veya hile ile gizlenmiş ayıp bakımından ise yine eski kanunda olduğu gibi zaman aşımı süresinden yararlanılamayacaktır.
Ancak 6502 sayılı yeni kanun ile, tüketicilerin ayıbı ihbar etme yükümlülüğü ortadan kaldırılmış, zaman aşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığının satıcı tarafından ispatının gerekeceği kabul edilmiştir.
REKLAM VE İLANLARDAKİ KÜÇÜK PUNTOLU YAZILAR
Ticari reklam ve ilanlarda yer alan alt yazı ve dipnotlara tüketicilerin okuyamayacağı şekilde yer verilmesi nedeniyle ortaya çıkan ihlallerin ortadan kaldırılması ve bu konuda uyulması gereken ilke ve kuralları belirlemek amacıyla Ticari Reklam ve İlanlarda Altyazı ve Dipnotların Kullanılmasına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ hazırlanmış olup söz konusu tebliğ, altyazı ve dipnotlardaki yazının boyutunu, altyazıların ekranda kalma süresi ve altyazı metinleri ile ilgili diğer hükümleri düzenlemektedir.
Ayrıca yeni kanun ile tüm tüketici sözleşme metinlerinin en az 12 punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir şekilde düzenleneceği kural olarak belirlenmiş bulunmaktadır.
SEÇİMLİK HAKLAR VE İTİRAZ MERCİLERİ
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile dört seçimlik hak korunmuştur. Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici,
- Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme
- Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme
- Aşırı masraf gerektirmediği takdirde, tüm masrafları satıcıya ait olmak üzere ücretsiz onarılmasını isteme
- İmkan dahilinde ise satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme seçimlik haklarından birini kullanabilecektir.
Satıcı, tüketicinin tercih ettiği talebi yerine getirmekle yükümlü olacaktır. Bu hususla ilgili ortaya çıkan, değeri 2000TL altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetleri, 3000TL altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri, büyükşehir statüsünde bulunan illerde ise 2000TL ile 3000TL arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetleri, bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar bakımından da Tüketici Mahkemeleri görevli olacaktır.
DEVREMÜLKLER VE PAKET TUR SÖZLEŞMELERİ
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile devremülk sözleşmelerinde satıcı ve sağlayıcıların inşaat ruhsatı alması zorunluluğu getirilmesi, paket tur sözleşmesinin esaslı bir maddesinin değiştirilmesi durumunda tüketiciye cayma hakkı verilmesi, satıcının paket tur sözleşmesini yerine getirmemesi durumunda tüketicinin zararını karşılayacağı ve tüketicinin boşa harcadığı tatil zamanı için satıcıdan tazminat talep edebileceği hususları düzenlenmiştir.
Bir önceki yazımız olan Meclise Sunulan Soma Önergesi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
