Torba kanun tasarıyla birlikte Türkiye’de internetin kaderi artık hükümetin kontrolüne geçiyor. 5651 sayılı kanuna eklenen maddelerle artık internet siteleri herhangi bir mahkeme kararı olmadan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) ve Ulaştırma Bakanlığı’nın emriyle 4 saat içinde kapatılabilecek.
Böylece sanal alemdeki içerikler ‘özel hayatın gizliliği’ kapsamında mahkeme kararı olmadan bile engellenebilecek.
Bir grup milletvekilinin imzasıyla önceki gün TBMM’ye sunulan 70 maddelik kanun teklifi, hayatın birçok alanına ilişkin yeni düzenlemeler içeriyor. buna göre; ‘özel hayatın gizliliği’ gerekçesiyle içeriğe erişimin engellenmesi kararları, erişim sağlayıcılar tarafından en geç 4 saat içinde yerine getirilmek zorunda olacak.
Taslakta yer alan Erişim Sağlayıcılar Birliği’ne yönelik maddede, abonelerin 2 yıllık internet trafik bilgisini tutmak zorunda kalacak. Yani kullanıcıların hangi internet sitelerine girdiği veya akıllı telefonlardan hangi uygulamaları kullandığı kaydedilecek. Böylelikle kullanıcılar hakkında bir profil oluşturulabilecek.
Tasarıda dikkat çeken diğer bir noktaysa internetteki içeriklerin sayfa bazında engellenebilecek olması. Buna göre artık internet sitesi yerine internet sayfaları erişime engellenebilecek. Başka bir deyişle, ‘uygunsuz’ bulunan bir tweet veya YouTube videosu engellenecek, ancak söz konusu sitedeki diğer içerikler görüntülenmeye başlayabilecek.
Eklenen kanun maddesine göre kurulacak Erişim Sağlayıcılar Birliği, tüm mobil ve sabit internet servis sağlayıcı şirketlerinin çatı örgütü olacak. Bu birlik TİB veya Bakanlık tarafından alınan engelleme kararını 4 saat içinde uygulamaya geçecek. Buna ek olarak Erişim Sağlayıcılar Birliği, abonelerin internet trafiği bilgilerini 2 yıl boyunca tutacak.
Böylece Türkiye’deki 34 milyon internet abonesinin internette hangi sitelere girdiği veya akıllı telefonlardan hangi uygulamaları kullandığı tespit edilebilecek. İndeksleme ve süzgeç sisteminin kullanıcılacağı bir çalışma sayesinde internet abonelerinin profilleri oluşturulabilecek. Bu çalışmalar internet servis sağlayıcıların üzerine ek bir maliyet yükleyecek. Söz konusu sistem internet hem pahalandıracak hem de yavaşlatacak.
Daha önceki kanunda internet içeriklerinin veya sitelerinin engellenmesi mahkeme kararıyla gerçekleşiyordu. Tasarıdaki değişikliğe göre artık içerik engelleme işi mahkemelerin yanı sıra TİB ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılacak.
Yönetmelik hükümlerini ihlal eden ticari amaçlı toplu kullanım sağlayıcılarına 15 bin liraya kadar idari para cezası veya üç güne kadar ticari faaliyetleri durdurma yaptırımı uygulanacak. Para cezası veya kapatmadan hangi yaptırımın uygulanacağına karar vermede ise mahallin mülki idare amiri (vali-kaymakam) yetkili olacak.
TİB veya Ulaştırma Bakanlığı tarafından engellenen internet içeriklerinin kaldırılabilmesi için site sahiplerinin veya kullanıcıların yargıya gitmesi gerekecek. Başka bir deyişle mahkemelerin engelenen içeriği suçsuz bulması sonucunda yasak kaldırılabilecek.
Tasarıyla beraber internetteki ‘uygunsuz’ içerikler için engelleme kararı alınabilecek. Buna göre özel hayatın gizliliğinin ihlal eden yayın, kısım, bölüm, resim ve videolar kapsam dahilinde tutulacak. Hakaret gibi kişilik haklarıyla ilgili konularda da mahkeme kararı beklenmeyecek.
Yasa taslağında yer alan maddeye göre engellemeler artık IP adresi üzerinden yapılacak. Bu yüzden ‘DNS’ numarası veya VPN servisi kullanmak işe yaramayacak. Başka bir deyişle engellenmiş sitelere arka kapılardan bile girilemeyecek.
TTNET, Superonline, D-Smart, Turkcell, Vodafone ve Avea gibi mobil ve sabit internet servis sağlayıcılar Erişim Sağlayıcılar Birliği’ne katılmak zorunda kalacak. TİB, Ulaştırma Bakanlığı veya mahkemede tarafından verilen erişim engelleme kararları birliğe bildirilecek ve en fazla 4 saat içinde erişim engellenecek.
Bir önceki yazımız olan HSYK' NIN 8 MADDESİNDE DEĞİŞİKLİK KABUL EDİLDİ başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
