Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 13.01.2014 tarihli 2011750314 Esas ve 2014/176 Karar sayılı ilamında özetle; Kıdem tazminatı işçinin son aldığı brüt ücrete göre hesaplanır. Bu ücrete parayla ölçülen tüm sosyal yardımlar da ilave edilir. Ücretin miktarı ile ekleri gibi konularda ispat yükü işçiye aittir.
Davacı, kıdem tazminatı alacağının ödetilmesine karar VERİLMESİNİ İSTEMİŞTİR.
Yerel mahkeme, isteği hüküm ALTINA ALMIŞTIR.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin, 05.09.1990 tarihinde P… Parça Kalıp Tic. Ve San. A.Ş.’nde çalışmaya başladığını, 04.09.2004 tarihinde tüm haklarıyla birlikte davalı B… Cam Kalıp San.ve Tic. Ltd. Şti.’ne geçtiğini ve çalışmasına davalı şirkette devam ettiğini, en son 570 TL. net ücretle yemek, servis ve erzak sosyal haklardan yararlanarak çalışmakta iken 19.06.2009 tarihinde emeklilik sebebiyle işten ayrıldığını ileri sürerek kıdem tazminatı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve DAVA ETMİŞTİR.
B) Davalı cevabının özeti:
Davalı vekili; davacının emeklilik nedeniyle işten ayrıldığını savunarak davanın REDDİNİ İSTEMİŞTİR.
C) Yerel Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, davanın kabulüne KARAR VERİLMİŞTİR.
Ç) Temyiz:
Karar süresi içinde davalı tarafından TEMYİZ EDİLMİŞTİR.
D) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları YERİNDE DEĞİLDİR.
2- Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gereken ücret noktasında taraflar arasında uyuşmazlık SÖZ KONUSUDUR.
Kıdem tazminatı hesabında esas alınacak ücret, işçinin SON ÜCRETİDİR. Başka bir anlatımla, iş sözleşmesinin feshedildiği anda geçerli OLAN ÜCRETTİR. İhbar öneli tanınmak suretiyle yapılan fesihte önelin bittiği tarihte fesih gerçekleştiğinden, önelin bittiği tarihteki ücret ESAS ALINMALIDIR. Bildirim öneli tanınmaksızın ve ihbar tazminatı da ödenmeden (tam olarak ödenmeden) işverence yapılan fesih durumunda ise, bildirim öneli sonuna kadar işyerinde uygulamaya konulan ücret artışından, iş sözleşmesi feshedilen işçinin de yararlanması ve tazminatının bu artan ücret esas alınarak HESAPLANMASI GEREKİR.
Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gereken ücret, işçinin BRÜT ÜCRETİDİR. O halde, kıdem tazminatı, işçinin fiilen eline geçen ücreti üzerinden değil, sigorta primi, vergi sendika aidatı gibi kesintiler yapılmaksızın belirlenen brüt ücret göz önünde tutularak hesaplanır.
Kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde 4857 sayılı İş Kanununun 32 nci maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya parayla ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı ve benzeri ödemeler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır. İşçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası pirim ödemeleri de parayla ölçülebilen menfaatler kavramına dahil olup, tazminata esas ÜCRETE EKLENMELİDİR. Satış rakamları ya da başkaca verilere göre hesaplanan pirim değişkenlik gösterse de, kıdem tazminatı hesabında genişletilmiş ücret kavramı İÇİNDE DEĞERLENDİRİLMELİDİR.
Dairemiz kararlarında, ücret dışındaki para veya parayla ölçülebilen menfaatlerin, tazminata yansıtılmasında son bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamının 365’e bölünmesi suretiyle bir güne düşen miktarın belirleneceği kabul edilmektedir (9.HD. 29.9.2005 gün 2005/342 E, 2005/31714 K., YARGITAY 9.H.D. 12.4.1999 gün 1999/5910 E, 1999/7119 K.). Dönemsel bir niteliği olmayan parasal haklar bakımından, yıl içinde yapılan ödemelerin 365 güne bölünmesi suretiyle bir güne düşen tutarın BELİRLENMESİ YERİNDEDİR. Örneğin tır şoförünün yıl içinde aldığı sefer (yol) primi sürekli değişiklik gösterebilir ve belli bir dönemin hesaplamada esas alınması zorluk taşıyabilir. Öte yandan, işçiye dini bayramlarda yılda iki kez ödenen harçlığın belli bir dönem için yapıldığını söylemek pek OLASI DEĞİLDİR. Burada yıllık ödeme tutarının 365 rakamına bölünmesi yerinde olur. Son olarak belirtmek gerekir ki, yılda bir kez yapılan parasal yardımların (yakacak yardımı gibi) tazminata esas ücrete yansıtılacağı ve yıllık tutarın 365’e bölünmesi suretiyle GERÇEKLEŞTİRİLECEĞİ TARTIŞMASIZDIR.
Somut olayda; davacı vekili müvekkiline yemek, servis ve erzak yardımları yapıldığını, giydirilmiş ücretin hesaplanması sırasında bu yardımların da dikkate alınması gerektiğini ileri sürmüş; davalı vekili ise sosyal yardımlar konusunda herhangi bir BEYANDA BULUNMAMIŞTIR. YEREL MAHKEMECE; işçiye yemek, servis ve erzak yardımlarında bulunulduğunun kabulüyle giydirilmiş ücret miktarını hesaplayan bilirkişi raporuna itibar edilerek kıdem tazminatı alacağı hüküm ALTINA ALINMIŞTIR.
4857 sayılı İş Kanununun 32 nci maddesinde, genel anlamda ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve parayla ödenen tutar olarak tanımlanmış olup, kural olarak ücretin miktarıyla ekleri gibi konularda ispat yükü İŞÇİYE AİTTİR. Davacı işçinin yemek, servis ve erzak yardımlarından yararlandığını ispat edemediği gözetilmeksizin, kıdem tazminatı hesaplanırken giydirilmiş ücret miktarına bu yardımların da eklenerek sonuca gidilmesi hatalı olup BOZMAYI GEREKTİRMİŞTİR.
SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 13.01.2014 tarihinde OYBİRLİĞİYLE KARAR VERİLDİ.
Bir önceki yazımız olan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu Yürürlüğe Girdi. başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
