Seçim Kurullarına kimlerin, nasıl, ne şekilde ve ne zaman itiraz edebileceklerine ilişkin hükümler 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun kapsamında düzenlenmiştir. İlgili kanunun 110. maddesine göre; seçim kurullarının veya kurul başkanlarının kesin olmayan kararlarına karşı seçme yeterliliğine sahip yurttaşlar, siyasi partiler veya bunların kuruluş tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin başkanları veya vekilleri, müşahitler, adaylar ve Cumhuriyet Senatosu üyeleri ile milletvekilleri itiraz edebilirler.
Kurulların, kesin olduğu yazılı bulunmayan kararlarına karşı, her kurulun bağlı olduğu üst kurul itiraz merciidir. Ancak Yüksek Seçim Kurulu’nun re’sen veya itiraz üzerine vereceği kararlar kesindir. İtirazlar tutanağa geçirilmek koşuluyla sözlü veya yazılı yapılabilir. Kimliğini ispat edemeyenlerin, delil ve gerekçe gösteremeyenlerin itirazları incelenmez. İtiraz gerek sözlü gerekse yazılı yapılsın, itiraz edene bir alındı belgesi verilir. İtirazlar seçim kurulu başkanına yapılır. Başkanın bulunmadığı yerlerde itirazın savcıya yapılması da mümkündür. Siyasi partiler, itirazlarını mühür ve imzalı bir yazı ile kurula bildirirler. İtirazlarda, delillerin hangi resmi makam bünyesinde bulunduğun bildirilmesi delil yerine geçer ve bu delili seçim kurulu temin eder. Kurulların itirazın incelemesi üzerine vereceği kararlar itiraz edenin bildirdiği yere tebliğ edilir. Ancak kurulların kesin kararları tebliğ olunmamakla beraber, itiraz edenin talebi halinde kendisine gösterilir ve suret verilir. Şikayete ve itiraza ilişkin her tür evrak, resim ve harçtan muaftır.
Sandık kurulları veya başkanlarının işlemlerine ve her türlü sandıkbaşı işlerine 110. Maddeye göre yapılacak şikayetlerin reddine dair verilecek kararlara karşı ilgililer, derhal ilçe seçim kurulu başkanlığına itiraz edebilirler. İlçe seçim kurulu başkanı, itirazı inceleyerek derhal karara bağlar. Başkanın kararı, sandık kurulunun şikayet üzerine verdiği kararın iptali niteliğindeyse bu husus derhal sandık kurulu başkanına bildirilir, karara uymak mecburidir. Şikayet ve itirazlar en geç seçim sonuçlarını tespit eden tutanağın tanzimine kadar yapılır.
298 sayılı kanunun 128. maddesine göre; Sandık kurullarının kararları, oyların sayım ve dökümü ile tutanakların düzenlenmesine ilişkin iş ve işlemleri aleyhine, ilçe seçim kuruluna itiraz olunabilir. Bu itirazlar, sandık sonuç tutanağının düzenlenip başkan ve üyeler tarafından imzalanmasına kadar sözle veya yazıyla, oy verme gününden sonraki Salı günü saat 15.00’e kadar doğrudan ilçe seçim kurullarına yazılı olarak yapılır. İlçe seçim kurulları, itirazları karara bağlamadan veya itiraz süresi sona ermeden, ilçe birleştirme tutanağı düzenleyemez.
İlçe seçim kurullarının veya başkanlarının, kendi işlemleri aleyhine şikayet üzerine verdikleri kararlar ile, sair kararları aleyhine en geç ilçe birleştirme tutanağının tanzimine kadar; ilçe birleştirme tutanağının düzenlenmesi ve buna ait işlerle neticelerine karşı bu tutanağın tanzimini takiben saat 17.00’ye kadar, doğrudan il veya ilçe seçim kurullarına itiraz edilebilir. İlçe seçim kurullarına karşı yapılan şikayetlerin reddine dair verilen kararlara yapılan itirazlar iki gün içerisinde kesin karara bağlanır.
YSK evrak üzerinde inceleme yapar. Ayrıca lüzum görürse her türlü tetkik işlemlerini de yapabilir. Gerekli gördüğü mercilerden her tür bilgi ve belgeyi ister. Mercilerin istenen belgeleri teslim etmesi için azami süre 7 gündür. Kurulun kararı kesindir. Aleyhine hiçbir merci veya kanun yoluna başvurulamaz.
Bir önceki yazımız olan Seçim Kurulları Rehberi başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
